Laser (roślina)
 Laser trójklapowy | |||
| Systematyka[1][2] | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Podkrólestwo | |||
| Nadgromada | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Nadklasa | |||
| Klasa | |||
| Nadrząd | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj |
laser | ||
| Nazwa systematyczna | |||
| Laser Borkh. Botaniker 13-15: 246 (1795)[3] | |||
| Typ nomenklatoryczny | |||
|
L. trilobum (Linnaeus) Borkhausen ex P. G. Gaertner[4] | |||
| Synonimy | |||
| |||
Laser (Laser Borkh.) – rodzaj roślin z rodziny selerowatych. Obejmuje 7 gatunków[3]. Rośliny te występują w Europie Środkowej, Wschodniej i Południowej oraz południowo-zachodniej Azji[3]. Do flory Polski należy tylko okrzyn jeleni Laser archangelica przeniesiony tu z rodzaju okrzyn Laserpitium[5][6][7]. Laser trójklapowy jest uprawiany, jego łodygi są jadalne, a owoce wykorzystywane jako przyprawa[8]. Gatunek ten ma też potencjalnie duże znaczenie w medycynie[9].
Systematyka[edytuj | edytuj kod]
- Pozycja systematyczna
Rodzaj z podplemienia Daucinae, plemienia Scandiceae z podrodziny Apioideae Seemann, rodziny selerowatych (Apiaceae Lindl.) z rzędu selerowców (Apiales Lindl.)[2][10].
Analizy filogenetyczne wykazały, że monotypowy w tradycyjnym ujęciu rodzaj Laser tworzy klad wspólnie z gatunkami z rodzajów Polylophium i Laserpitium, z których ten ostatni okazał się być taksonem polifiletycznym. W efekcie dla uzyskania monofiletycznych rodzajów cała ta grupa uznana została za rodzaj Laser[6][3].
- Wykaz gatunków[3]
- Laser affine (Ledeb.) Wojew. & Spalik
- Laser archangelica (Wulfen) Spalik & Wojew. – okrzyn jeleni
- Laser carduchorum (Hedge & Lamond) Wojew. & Spalik
- Laser involucratum (Pall. ex Schult.) Spalik & Wojew.
- Laser panjutinii (Manden. & Schischk.) Banasiak, Wojew. & Spalik
- Laser stevenii (Fisch. & Trautv.) Wojew. & Spalik
- Laser trilobum (L.) Borkh. – laser trójklapowy[8]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2023-11-05] (ang.).
- ↑ a b Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2023-11-05] (ang.).
- ↑ a b c d e f Laser Borkh., [w:] Plants of the World online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2023-11-05].
- ↑ Laser Borkhausen ex P. G. Gaertner, [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [online], Smithsonian Institution [dostęp 2023-11-05].
- ↑ Zbigniew Mirek i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 106, ISBN 978-83-62975-45-7.
- ↑ a b Łukasz Banasiak, Aneta Wojewódzka, Jakub Baczyński, Jean-Pierre Reduron, Marcin Piwczyński, Renata Kurzyna-Młynik, Rafał Gutaker, Agnieszka Czarnocka-Cieciura, Sylwia Kosmala-Grzechnik & Krzysztof Spalik. Phylogeny of Apiaceae subtribe Daucinae and the taxonomic delineation of its genera. „Takson”. 65, 3, s. 563–585, 2016. DOI: 10.12705/653.8.
- ↑ Aneta Wojewódzka, Jakub Baczyński, Łukasz Banasiak, Stephen R. Downie, Agnieszka Czarnocka-Cieciura, Michał Gierek, Kamil Frankiewicz & Krzysztof Spalik. Evolutionary shifts in fruit dispersal syndromes in Apiaceae tribe Scandiceae. „Plant Systematics and Evolution”. 305, s. 401–414, 2019.
- ↑ a b B. Grabowska, T. Kubala: Encyklopedia bylin, tom II, K–Z. Poznań: Zysk i S-ka, 2012, s. 524. ISBN 978-83-7506-846-7. (pol.).
- ↑ Ahmet Parlatan, Cemalettin Sariçoban, Mehmet Musa Ozcan, Chemical composition and antimicrobial activity of the extracts of Kefe cumin (Laser trilobum L.) fruits from different regions, „Int J Food Sci Nutr”, 60 (7), 2009, s. 606-617, DOI: 10.3109/09637480801993938 [dostęp 2023-11-05].
- ↑ Genus Laser Borkh. ex G. Gaertn. et al.. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2023-11-05].