Dramat
Dramat (z gr. δρᾶμα drâma, czyli „działanie, akcja”)[1][2] – jeden z trzech rodzajów literackich (obok liryki i epiki). Jest to właściwie rodzaj sztuki na granicy teatru i literatury.
Charakterystyka[edytuj | edytuj kod]
Dzieło dramatyczne zaliczane jest do literatury jedynie w warstwie słownej, natomiast w swojej realizacji widowiskowej należy do wielotworzywowej sztuki teatru. W dziele dramatycznym nie występuje podmiot literacki lub jego rola jest ograniczona do minimum, świat przedstawiony jest opisywany poprzez działania i wypowiedzi w pełni usamodzielnionych postaci. Akcja w klasycznych formach dramatu jest wyraźnie zarysowana i ma ustalony tok przebiegu (od przedstawienia, poprzez rozwinięcie, perypetię, punkt kulminacyjny, a skończywszy na rozwiązaniu).
Postacie występujące w dramacie są charakteryzowane poprzez czyny i słowa, które wypowiadają (charakterystyka pośrednia), a ich wzajemne relacje ustalane są poprzez ich udział w akcji. Obok tekstu głównego (dialogi i monologi dominujące w dramacie) mogą występować didaskalia (tekst poboczny), które wprowadzają różnego rodzaju uwagi odautorskie, dotyczące głównie sposobu inscenizacji dzieła.
Jako utwór literacki dramat charakteryzuje się przede wszystkim tym, że jest tworzony w celu realizacji scenicznej. Wyróżnia się przy tym również dramaty niesceniczne, nieprzeznaczone do wystawiania (np. ze względu na ograniczenia techniczne lub kompozycję utworu). Granice między dramatami scenicznymi i niescenicznymi są jednak płynne: pierwotnie uważano dramaty romantyczne za niesceniczne, podczas gdy dziś Dziady Adama Mickiewicza są jednym z najczęściej wystawianych dramatów.
Współczesny dramat zbudowany jest z aktów, które dzielą się na sceny i odsłony.
Dramaturdzy[edytuj | edytuj kod]
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
- dramat polski – kolekcja utworów dostępna w Wikiźródłach
- dramat powszechny – kolekcja utworów dostępna w Wikiźródłach
- dramat współczesny
- dramat filmowy
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Władysław Kopaliński: dramat; dramatyzować; dramaturgia; dramaturg; dramatyzacja. [w:] Słownik wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych [on-line]. slownik-online.pl. [dostęp 2018-11-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-07-02)].
- ↑ Henry George Liddell, Robert Scott: δρᾶμα. [w:] A Greek-English Lexicon [on-line]. [dostęp 2018-07-15]. (ang.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Głowiński M., Kostkiewiczowa T., Okopień-Sławińska A., Sławiński J., Podręczny słownik terminów literackich, Warszawa, 1996, s. 47.